لنت ترمز چيست؟
لنت ترمز وظيفه ايجاد شتاب منفي لازم براي توقف خودروي در حال حرکت را دارد. علاوه بر متوقف کردن کامل خودرو، کنترل حرکت خودرو در سراشيبي، توقف مرحله اي، و کاهش سرعت به اندازه دلخواه را ميتوان از وظايف اصلي اين سيستم دانست. حال براي توقف خودرو نياز به عضوي است که نيروي اصطکاک منفي (مخالف حرکت گردشي چرخ) را براي ما ايجاد کند، اين عضو لنت نام دارد. لنت ترمز، به ديسک يا کاسه ترمز وارد ميشود تا اصطکاکي مناسب براي ايجاد شتاب منفي در خودرو ايجاد کند.
کار لنت ترمز(brakepads) ابجاد شتاب منفي لازم براي توقف خودروي در حال حرکت است علاوه بر متوقف کردن کامل خودرو، کنترل حرکت خودرو در سراشيبي، توقف مرحله اي، و کاهش سرعت به اندازه دلخواه را ميتوان از وظايف اصلي اين سيستم دانست. حال براي توقف خودرو نياز به عضوي است که نيروي اصطکاک منفي (مخالف حرکت گردشي چرخ) را براي ما ايجا کند، اين عضو لنت نام دارد.
لنت ترمز خودرو، به ديسک يا کاسه ترمز وارد ميشود تا اصطکاکي مناسب براي ايجاد شتاب منفي در خودرو ايجاد کند.در اثر اين نيروي مخالف، انرژي جنبشي عضومحرک (نيروي گردشي چرخ) اصطکاک و اصطکاک به انرژي حرارتي تبديل،و درنهايت گرماي توليدي در فضا پخش ميشود. دستگاه ترمز به وسيله سيستمهاي مکانيکي، خلااي، هواي فشرده،و هيدروليکي فعال ميشود.
همان طور که ذکر شد سيستمهاي مختلفي براي موقف کردن مطمئن وايمن خودروها طراحي شده، که معمول ترين آنها در خودروهاي سواري، لنت ترمز هيدروليکي دومداري و ترمز دستي مکانيکي است. حالا اين سيستم لنت ترمز خودروي ما بايد اين توانايي را داشته باشد که خودرويي راکه با سرعت متوسط ?? کيلومتر درساعت، که درحال حرکت است، درمواقعي که راننده تشخيص دهد، به خوبي عمل کرده و سريع خودرو رامتوقف کند.ولي آيا اين نيرويي که راننده به پدال وارد ميکند در حدي هست(قدرت کافي) که خودروي مارا متوقف کند؟ به طور قطع نه! پس به يک وسيله مکمل و تقويت کننده، براي افزايش چند برابري نيرو نياز داريم.اين وسيله بوستر است.
بوستر خلاء لنت لنت ترمز خودرو
کلمه بوستر به معني تقويت کننده است. بوستر خلااي، همان طور که ذکر کردم براي ايجاد فشار مورد نياز در سيستم هيدروليک مدار استفاده ميشود.بوسترها از يک بدنه فلزي که شامل يک سوپاپ، يک ديافراگم، فنر برگشت دهنده، يک صفحه معلق،و ميله اي که از مرکز بوستر ميگذرد از يک سو به پيستون سيلندر اصلي و از سوي ديگر به پدال متصل است. (يکي ديگر از بخشهاي اصلي بوستر، سوپاپ يکطرفه است) براي استفاده از بوستر دو عامل بکار گرفته ميشود، يکي خلا موتور و ديگري فشار جو . ديافراگم کار جداسازي، محيط بوستر را به دومحيط جدا يعني خلا و فشار تقسيم ميکند. سوپاپ يکطرفه، به هوا فقط اجازه ورود به بوستر را ميدهد،
اگر موتور خودرو خاموش باشد يا نشتي درلولهها(شيلنگ)بوستر ايجاد شود, سوپاپ يکطرفه اجازه ورود هوا به بوستر را نميدهد.اين مهم است، چون بوستر خلااي بايد بتواند تا چندين بار پس از خاموش شدن موتور نيروي وارده به پدال را تقويت کند، زيرا شما هرگز دوست نداريدوقتي در مسيري حرکت ميکنيد، بهر دليل موتور اتومبيل شما خاموش شود. لنت ترمز خودرو از کار بيفتد.بوستر خلااي طراحي ساده اي دارد. در خودروهاي بنزيني موتور خلا، مناسبي را براي بوستر ايجاد ميکند.خلا بوستر از طريق شيلنگ رابطي که بر روي سوپاپ يکطرفه اي متصل است، که اين سوپاپ خود بر روي مانيفولد ورودي هوا نصب ميباشد.در خودروها با بوستر خلااي، زماني که راننده بر روي پدال ترمز فشار وارد ميکند، پدال لنت ترمز به ميله اي که از ميان بوستر به سيلندر اصلي هيدروليکي لنت ترمز که متصل است فشار وارد ميکند.
بوستر پيستون بزرگي داردکه در موقع استفاده از ترمز طرف جلوي آن(سمت سيلندر اصلي) به خلا موتور وطرف عقب آن، به فشار جو مرتبط است.
موتور خلا نسبي را در هر دو سوي ديافراگم ايجاد ميکند ولي وقتي که پدال را فشار ميدهيد، با فشار دادن پدال ميله اي که به سيلندر اصلي هيدروليکي متصل است هم حرکت ميکند، اين حرکت باعث ايجاد اختلاف فشار بين دوطرف پيستون بوستر شده، فشار موثري بر روي سطح پيستون وارد ميکندو نيروي مناسبي بوجود ميآيد. ميله سوپاپي را باز ميکند که به هواي بيرون اجازه ورود به پشت ديافراگم را ميدهد در حالي که سمت ديگر ديافراگم خلا ميماند، به اين ترتيب فشار وارده بر يک سوي ديافراگم بيشتر ميشود، اين نيرو بر فشردن روغن ترمز به ميله فشاري پيستون بوستر، اعمال ميگردد و هنگاميکه پدال رها ميشود ارتباط هواي بيرون با پشت ديافراگم قطع شده و دو سوي ديافراگم به هم مرتبط ميشوند، در نتيجه در هر دو طرف ديافراگم خلا ايجاد ميشود و همه شرايط به حالت اوليه برميگردد.
هنگاميکه خودرو در حرکت است و به هر دليلي راننده از لنت ترمز اتومبيل استفاده کند، سيستم لنت ترمز عمل خود را براي متوقف کردن آن شروع ميکند، نيرو وزن خودرو از روي چرخهاي عقب کاسته ميشود و بر روي چرخهاي جلو متمرکز ميشود. بنابراين بايستي نيروي لنت ترمز در چرخهاي جلو بيشتر از چرخهاي عقب باشد و به همين علت سيستم عمل کننده لنت ترمز در چرخهاي جلو قوي تر از چرخهاي عقب طراحي ميشود( دودليل مهم ديگر هم وجود دارد که بايد سيستم ترمز در چرخهاي جلو قويتر باشد” يکي جلوگيري از سر خوردن خوردن در مسير و جادههاي لغزنده، و دومين عامل اين است که تسلط ترمز برخودرو براي توقف سريع تر بايد، نيروي بزرگتر نسبت به نيروي انرسي باشد که به خودرو اجازه توقف را نميدهد).
ايجاد تناسب لازم در تقسيم نيروهاي لنت ترمز بين چرخهاي عقب و جلو، به نحوي که هيچکدام از آنها قفل نشود از وظايف طراحان سيستم ترمز خودرو ميباشد. به همين دليل بيشتر خودروهاي جديد برروي دو چرخ جلوي خودرو از ديسکهاي ترمز استفاده ميکنندو در بعضي ديگر از خودروها هر چهار چرخ مجهز به ديسکهاي ترمز هستند ديسک ترمز بهترين نوع سيستم لنت ترمز شناخته شده است. ديسکهاي ترمز در بسياري از موارد در توقف لوکوموتيوها تا هواپيماها به کار ميروند. ترمزهاي معمول امروزه در خودروها به دو نوع طراحي و ساخته ميشوند :
?)ترمزهاي ديسکي شناور
?)ترمزهاي ديسکي با پايه ثابت
ترمزهاي ديسکي شناور، باپايه اي بصورت کشويي ساخته ميشود. دريک طرف آن، لنت تکيه ميکندودرطرف ديگرش،فقط يک پيستون هيدروليکي وجود دارد، که در پشت سر لنت ديگر قرار ميگيرد. دوعدد ميله فولادي در داخل قطعه اي رابط بکار رفته است که باعث ميشود که فکهاي پايه، در درون آن حرکت کنند. زماني که لنت ترمز فعال ميشود، روغن تحت فشار سيلندر اصلي، به پشت تنها پيستون آن اثر کرده، پيستون را به خارج از محيط قرار گيري خود هدايت ميکند، سپس پيستون لنت را به ديسک ميچسباندو وقتي پيستون به آخرين نقطه کورس خود رسيد، نيروي فشاري روغن، پايههاي ترمز را عقب ميکشد، در نتيجه لنت بين دو ديسک فشرده ميشود.
لنت ترمزهاي ديسکي با پايه ثابت ، معمولا ?تا ? پيستون دارد. در موقع وارد آمدن فشار روغن ترمز، هر ?يا ?پيستون ، بطور متقابل به سمت هم حرکت ميکنند و ديسک را در ميان خود ميفشارند. در اين سيستم، پايه پيستونها ثابت است و به عضو ثابت محور، بسته ميشوند.
طرز کار سيلندر اصلي لنت ترمز
وظيفه سيلندر اصلي لنت ترمز افزايش فشار در روغن و ارسال آن به مدارت روغن در چرخهاي مختلف ، براي کاستن سرعت يا توقف خودرو است، و همان طور که ذکر کردم از تقويت کننده بوستر براي افزايش فشار روغن استفاده ميشود.
براي ايمني بيشتر در مدارات سيستم ترمز، از سيستم لنت ترمز دومداري استفاده ميشود. در اين سيتم دو مدار جداگانه و مستقل از هم بکار ميرود، که در صورت خرابي يکي از مدارها ، مدار دوم به کار خود ادامه دهد.
از مهمترين عواملي که براي استفاده از ترمزهاي ديسکي ميتوان نام برد:
?)ايجاد شتاب منفي بيشتر نسبت به لنت ترمزهاي کاسه اي
?)سايش مساوي در هر دو لنت، به شرطي که سيستم درست عمل کندوانتقال حرارت بخوبي انجام شود
?)ايجاد صداي کمتر به نوع کاسه اي
?)ضريب افزايش نيرو در سرعتهاي مختلف ثابت است، و کيفيت لنت ترمز در طول متوقف شدن کامل، نسبت به سرعت
تغيير نميکند.
?)حساسيت لنت ترمز خودرو در مقابل ساييدگي کمتر، وسيستم ترمز گرماي کمتري را جذب ميکند.
معايب لنت ترمزهاي ديسکي
?) در مقابل گرد و غبار و رطوبت، حساسيت زيادي دارد
?)نيروي زيادي براي ترمز کردن نياز است، چون نيروي عمل خودکار و افزايش ضريب نيرو در آن وجود ندارد.
?)قيمت تمام شده اين نوع ترمز گران تر از نوع کاسه اي است. به همين دليل امروزه از نوع شناور که ساختمان ساده تر و نسبت به نوع ثابت يک پيستون کمتر دارد بيشتر کاربرد دارد.
سيستمهاي ترمز مختلفي براي موقف کردن مطمئن وايمن تا به امروز طراحي و ساخته شده اندکه در خودروهاي
معمولي، ترمز هيدروليکي پايي دومداري و ترمز دستي از آن جمله اند.
توليد سيستم ترمز هيدروليکي يک مداري از سال ???? ميلادي به بعد در اروپا ممنوع شدو از آن پس کليه خودروها با ترمز هيدروليکي دومداري ساخت ميشوند.
ترمز دستي (ترمزپارک)
از ترمز دستي که معروف به ترمز پارک است براي ساکن کردن خودروي پارک شده(خاموش يا روشن)استفاده ميشود.
سيستمهاي لنت ترمز بايد به گونه اي بايد طراحي شود که اين توانايي را داشته باشد که خودرو را در شيب ?? % يا زاويه اي معادل ??,? ساکن نگه دارد، و از حرکت خودرو جلو گيري کند.